Gemeente HALEN
Gedenkkruis en gedenksteen voor de gesneuvelde karabiniers-wielrijders
|
Situering van het monument: Betserbaan. GPS-coördinaten: +50°56'31.79", +5°5' 49.48" Opschrift op het kruis "AAN DE DODEN AUX MORTS DEN GEFALLENEN" Beschrijving Monument en kruis gelegen bovenaan in de berm van een holle weg. Op deze locatie heeft de Duitse cavalerie op 12 augustus 1914 hevige charges uitgevoerd op de nabijgelegen hoeve "IJzerwinning" waar het centrum van de Belgische stelling gelegen was. De cyclisten of Zwarte Duivels namen de Duitsers onder vuur in de holle weg. Zwarte duivels is een naam die door de Duitsers gegeven werd aan de wielrijders die Halen verdedigden. De Zwarte Duivels hebben hier zware verliezen geleden. Het gedenkteken dateert van mei 1976 en werd opgericht onder impuls van Jozef STROOBANTS en het 1ste Regiment Cyclisten op een stukje grond van de familie STROOBANTS, bezielers van het museum "Slag der Zilveren Helmen". Het "Europees kruis" werd tijdens de 75-jarige herdenking in 1989 opgericht als eerbetoon aan alle gesneuvelden. Het gaat om een grote rots natuursteen uit Elzenborn waarop een ijzeren plaat bevestigd is met het teken van de Zwarte Duivels. Aan de achterzijde van de steen was oorspronkelijk ook een plaat met de tekst "Zwarte Duivels/ 12-08-1914" bevestigd. Achter het monument staat een houten kruis met opschrift "AAN DE DODEN/ AUX MORTS/ DEN GEFALLENEN". Verder staat er in het perk nog een paneel met informatie over de Slag der Zilveren Helmen (Arjen LABEE, Bron [172]). Geschiedenis De Slag der Zilveren Helmen Op 12 augustus 1914 werd hevig gevochten bij Halen (toen nog Haelen genoemd) tussen eenheden van het Belgische leger en de Duitse cavalerie die westwaarts oprukte. Halen is een stadje gelegen tussen de grotere plaatsen Hasselt en Diest in de Belgische provincie Limburg aan het riviertje de Gete. Het lukte het Belgische leger die dag de Duitse aanvallers, waar onder de gevreesde Uhlanen, niet alleen tegen te houden maar op het einde van de dag moesten de Duitsers zich zelfs verslagen terugtrekken. In het totale verloop van de Eerste Wereldoorlog was het slechts een kleine veldslag met aan beide zijden enkele honderden doden, zeker in het licht gezien van de latere gevechten aan het Westelijk Front zoals rond Ieper, aan de Somme en Verdun waarbij miljoenen slachtoffers vielen. Toch heeft deze veldslag geschiedenis gemaakt omdat het duidelijk maakte dat charges door de cavalerie met de blanke sabel en de lans afgestopt kunnen worden wanneer de tegenstander met moderne vuurwapens een verdedigende stelling inneemt. Het verdere verloop van de Eerste Wereldoorlog aan het westelijk front toonde aan dat de cavalerie van weinig waarde meer was. De cavalerie vanouds behorend tot de elite van de Europese legers met hun fraaie uniformen en namen als dragonders, huzaren, kurassiers, lansiers en Uhlanen werd vanaf 1914 een anachronisme. De strijd aan het Westelijk Front werd voortaan voornamelijk in loopgraven gevoerd door de infanterie met de artillerie overheersend op de achtergrond. De veldslag bij Halen was ook een Belgische overwinning in de ongelijke strijd tussen het Belgische leger en de machtige Duitse vijand - als David tegen Goliath - en verdiende daarom bejubeld te worden. Na afloop van de gevechten was het slagveld bezaaid met honderden dode paarden en metalen helmen van de cavaleristen. Helmen van de Duitse kurassiers die als zilver blonken in het zonlicht
Er staan geen namen gebeiteld op dit monument |
Foto's: Jean SAUVILLERS (Juli 2008, bron 78) en Arjen
LABEE (Augustus 2013, bron [172])